به نقل از «تسنیم»

تفسیر| چگونه باید امر به معروف کنیم؟

تاریخ انتشار: ۵ فروردین ۱۴۰۳ | کد خبر: ۴۰۰۰۲۷۶۶

آیات قرآن گویای آن است که باید امر به معروف و نهی از منکر در فضایی مهربانانه، سراسر عطوفت و همراه با روحیه‌ای دلسوزانه و برادرانه اتفاق بیفتد. - اخبار فرهنگی -

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، بیشتر اوقات، امر به معروف و نهی از منکر با زبان عمل و رفتارهای سازنده محقق می‌شود نه با زبان سر. امر به معروفی که همراه با شرایط مندرج در رساله‌های عملیه نباشد که از جملۀ آنها علم، احتمال اثرگذاری، عدم خطر جانی و مالی و آبرویی و افتادن در مفسده است، نتیجۀ مطلوبی ندارد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

امر به معروفی که در آن خیرخواهی نباشد و همراه با حقارت و خالی کردن عقده‌های درونی و حرص داشتن نسبت به ملت باشد، نتیجۀ وارونه می‌دهد؛ در واقع از یک سو بزرگان هر جمعی شامل خانواده و جامعه باید ضمن آنکه علم لازم نسبت به آن مسئله را داشته باشند و خود نیز عامل به آن باشند، باید با حسّی پدرانه و دلسوزانه و البته مدبّرانه مبادرت به اصلاح کنند و از سوی دیگر مردم نسبت به هم‌نوعان خویش، روحیه‌ای برادرانه و خواهرانه داشته باشند. 

وقتی به سیاق یکی از مجموعه آیات مربوط به امر به معروف و نهی از منکر مراجعه می‌کنیم، این تبیین را می‌بینیم. خداوند در آیات 103 تا 105 آل عمران می‌فرماید

«وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِیعًا وَ لَا تَفَرَّقُوا وَاذْکُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَیْکُمْ إِذْ کُنْتُمْ أَعْدَاءً فَأَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِکُمْ فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا وَکُنْتُمْ عَلَى شَفَا حُفْرَةٍ مِنَ النَّارِ فَأَنْقَذَکُمْ مِنْهَا کَذَلِکَ یُبَیِّنُ اللَّهُ لَکُمْ آیَاتِهِ لَعَلَّکُمْ تَهْتَدُونَ»؛ یعنی «و همگی به ریسمان خدا (قرآن و عترت) چنگ بزنید و پراکنده نشوید! و نعمت (بزرگ) خدا را بر خود، به یاد آورید که چگونه دشمن یکدیگر بودید، و او میان دلهای شما، الفت ایجاد کرد، و به برکت نعمت او، برادر شدید. و شما بر لب حفره‏ ای از آتش بودید، خدا شما را از آن نجات داد؛ این چنین، خداوند آیات خود را برای شما آشکار می‌کند، امید که هدایت شوید.»

ماه خوب خدا | اهمیت چشم‌پوشی از نامحرم در ماه رمضان

بعد در آیۀ بعد می‌فرماید حالا در چنین فضایی از مهر و عطوفت و اُلفت:

«وَ لْتَکُنْ مِنْکُمْ أُمَّةٌ یَدْعُونَ إِلَى الْخَیْرِ وَیَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَیَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَأُولَئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ»؛ یعنی  «باید از میان شما جمعی دعوت به نیکی، و امر به معروف و نهی از منکر کنند و آنها همان رستگارانند.»

بنابراین این آیه را می‌توان از چند جنبه مطالعه کرد:
1. از جنبۀ سیاق آیات؛ به این معنا که این آیۀ امر به معروفی درست در سیاق آیۀ قبل قرار دارد و این نکته را به ما می‌فهماند که باید امر به معروف و نهی از منکر در فضایی مهربانانه، سراسر عطوفت و همراه با روحیه‌ای دلسوزانه و برادرانه اتفاق بیفتد. 

2. از جنبۀ ضرورت امر به معروف و نهی از منکر که خداوند موظف می‌کند در جامعه و در جمع دوستان و خانواده و تشکیلات اداری، همواره باید یک عده‌ای باشند که نسبت به مثبتات و منفیات حساس باشند؛ به این معنا که دیگران را دعوت به ارزش‌ها کنند و روحیه‌ای ناصحانه داشته باشند و اگر خلافی مشاهده کردند، با جمع همراهی نکنند بلکه نسبت به آن خلاف واکنش نشان دهند تا این روحیۀ بیدارباشی همواره در آن محیط حکمفرما باشد. گزاف نیست که بگوییم بیشترین مصیبتی که بر یک جمع بزرگ و کوچک وارد می‌شود، به دلیل عدم جامۀ عمل پوشاندن به همین دستور خداوندی است.   

مدح امام مهربانی‌ها در روز هشتم رمضان با صدای نوشه‌ور

بعد در آیۀ 105 تأکید می‌کند:

«وَ لَا تَکُونُوا کَالَّذِینَ تَفَرَّقُوا وَاخْتَلَفُوا مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَهُمُ الْبَیِّنَاتُ وَ أُولَئِکَ لَهُمْ عَذَابٌ عَظِیمٌ»؛ یعنی «و مانند کسانی نباشید که پراکنده شدند و اختلاف کردند، (آن هم) پس از آنکه نشانه‏ های روشن (پروردگار) به آنان رسید و آنها عذاب عظیمی دارند.» 

یعنی مانند عده‌ای نباشید که تفرقه بین آنها افتاد و اختلاف پیشه کردند بعد از آنکه نشانه‌های خدا برایشان آمد. یعنی عمدۀ هرج و مرج‌هایی که در جامعه رخ می‌دهد، به دلیل عدم اهتمام به مسئلۀ امر به معروف و نهی از منکر و شرایط تحقق این دو امر است. از یک سو جمع و جامعه‌ای که در بین آنها افراد مصلحی نباشند به اختلاف و پراکندی دچار می‌شوند و از دیگر سو افرادی مبادرت به امر به معروف و نهی از منکر می‌کنند که اهل تألیف قلوب و اتحاد قلب‌ها نیستند و بلکه نگاهی محقرانه و خصمانه به افراد دارند.  از این منظر است که رهبر معظم انقلاب به عنوان پدر معنوی جامعۀ ما همواره مؤمنین را دعوت به خیرخواهی در امر به معروف و نهی از منکر می‌کنند. 

انتهای‌پیام/

منبع: تسنیم

کلیدواژه: تفسیر قرآن قرآن کریم ماه مبارک رمضان تفسیر قرآن قرآن کریم ماه مبارک رمضان امر به معروف و نهی از منکر روحیه ای

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۴۰۰۰۲۷۶۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

فال حافظ امروز : یک غزل ناب و یک تفسیر گویا (7 اردیبهشت)

صنما با غم عشق تو چه تدبیر کنم
تا به کی در غم تو ناله شبگیر کنم

دل دیوانه از آن شد که نصیحت شنود
مگرش هم ز سر زلف تو زنجیر کنم

آن چه در مدت هجر تو کشیدم هیهات
در یکی نامه محال است که تحریر کنم

با سر زلف تو مجموع پریشانی خود
کو مجالی که سراسر همه تقریر کنم

آن زمان کآرزوی دیدن جانم باشد
در نظر نقش رخ خوب تو تصویر کنم

گر بدانم که وصال تو بدین دست دهد
دین و دل را همه دربازم و توفیر کنم

دور شو از برم ای واعظ و بیهوده مگوی
من نه آنم که دگر گوش به تزویر کنم

نیست امید صلاحی ز فساد حافظ
چون که تقدیر چنین است چه تدبیر کنم

تفسیر :

تاکنون رنج و درد زیادی را تحمل کرده اید، در برابر سختی های آینده همچنان صبور بوده و از یاس و ناامیدی برحذر باشید. به تلاش خود ادامه دهید و در مقابل فریب و دورویی افراد بدخواه شکیبایی به خرج داده و نهراسید.

برای رسیدن به نیت دل باید اختیار زندگی خود را به دست بگیرید و از بی خیالی دوری کنید تا سرنوشت خود را بسازید. هرآنچه بکارید همان را درو خواهید کرد.

زندگی نامه حافظ

حافظ، شاعر فارسی زبان قرن هشتم هجری بوده که در سال ۷۲۷ هجری قمری در شهر شیراز متولد شد. پدر او بهاءالدین محمد نام داشت که در دوران کودکی حافظ، از دنیا رفت. حافظ در دوران نوجوانی شاگرد نانوا بود و به‌همراه مادرش زندگی سختی را سپری می‌کرد. گفته می‌شود او در اوقات فراغت خود به مکتب‌خانه‌ای که نزدیک نانوایی بود می‌رفت و خواندن و نوشتن را از همان جا فراگرفته است. او در مجالس درس علما و بزرگان زمان خود شرکت می‌کرد و نیز‌زمان برای کسب درآمد به کارهای سخت و طاقت فرسا می‌پرداخت. خانه حافظ در محله شیادان شیراز بود.

این شاعر بزرگ در دوران جوانی بر تمام علوم مذهبی و ادبی مسلط شد و در دهه بیست زندگی خود به یکی از مشاهیر علم و ادب سرزمین خود تبدیل شد. جالب است بدانید که او قرآن را به‌طور کامل حفظ بود و به همین خاطر تخلص حافظ را برای او انتخاب کردند. شمس الدین محمدبن بهاءالدین محمد حافظ شیرازی حدود چهل سال در حوزه درس استادان آن زمان از قبیل قوام الدين عبدالله، مولانا بهاء الدين عبدالصمد بحرآبادی، مير سيد شريف علامه گرگانی، مولانا شمس الدين عبدالله و قاضی عضدالدين عيجی  شرکت می‌کرد و به همین خاطر به اکثر دانش‌های زمان خود مسلط بود.

حافظ در دوران شاه شیخ ابواسحاق به دربار راه پیدا کرد و شغل دیوانی را برای خود انتخاب کرد. او علاوه بر شاه ابواسحاق، در دربار شاهان دیگری همانند شاه شیخ مبارزالدین، شاه شجاع، شاه منصور و شاه یحیی نیز حضور پیدا کرده بود. حافظ از طریق دیوانی امرار معاش می‌کرد و شاعری شغل اصلی او نبود. جالب است بدانید که بزرگ‌ترین گناه از نظر حافظ، ریاکاری و مردم‌فریبی بود. حافظ در دوران زندگی خود اشعار به‌ویژه غزلیات بسیار زیبا و معنی‌داری سروده است که نیز‌اکنون پس از گذشت قرن‌ها از آن، بوی تازگی داده و خواندنش آرامش‌بخش است. دیوان اشعار حافظ شامل غزلیات، قصیده، مثنوی، قطعات و رباعیات می‌شود.

حافظ در دوران جوانی عاشق دختری به نام شاخه نبات شد؛ البته برخی بر این عقیده‌اند که نام همسر حافظ نسرین بود و او این نام را به‌دلیل شیرین زبانی معشوقه‌اش به او اختصاص داده است. او برای رسیدن به معشوقه‌اش، ۴۰ شبانه روز را به‌طور مستمر در آرامگاه باباکوی شب زنده‌داری کرده و به دعا پرداخت. سپس، با شاخه نبات ازدواج کرد و حاصل این ازدواج یک فرزند پسر بود. حافظ تنها یک بار ازدواج کرد و پس از مرگ همسرش مجرد ماند. به همین خاطر بسیاری از عارفان و عاشقان، عشق مقدس و واقعی را در حافظ جستجو می‌کنند. پسر این شاعر بزرگ نیز در دوران جوانی در راه سفر نیمه‌کاره به هند همراه پدرش از دنیا رفت.

در تقویم رسمی ایران، ۲۰ مهر روز بزرگداشت حافظ است و هر ساله در این روز مراسم بزرگداشت حافظ با حضور پژوهشگرانی در سراسر دنیا روی آرامگاهش در شهر شیراز برگزار می‌شود.

 

آثار حافظ

دیوان حافظ شامل ۵۰۰ غزل، ۴۲ رباعی و چند قصیده است که آن را در در ۵۰ سال از زندگی خود سروده است؛ یعنی به‌طور متوسط در هر سال تنها ۱۰ غزل سروده است؛ زیرا او در لحظاتی خاص به سرودن اشعار خود می‌پرداخت و تمرکز خود را روی خلق آثاری ناب گذاشته بود که شایسته مقام معشوق باشد. این نکته بسیار قابل‌توجه و تامل‌برانگیز بوده و به همین خاطر دیوان او را به یک کتاب خاص و خواندنی تبدیل کرده است. دیوان حافظ بیش از ۴۰۰ بار به زبان فارسی و زبان‌های دیگر دنیا به چاپ رسیده است. حافظ لقب ماهرترین غزل‌سرای زبان فارسی را نیز با اقتدار از آن خود کرده و تک بیت‌های او بسیار درخشان و تماشایی است.

شاید تعبیر کردن یا قدرت تاویل پذیری را بتوان از مهم‌ترین خصوصیات اشعار حافظ به حساب آورد؛ زیرا هر کس که دیوان حافظ را باز کرده و غزلی از آن می‌خواند، با توجه به شرایط روحی خود برداشت متفاوتی از آن می‌کند؛ به‌گونه‌ای که حافظ آن شعر را فقط برای حال آن لحظه او سروده است. در اشعار حافظ، تناسبات هنری به شکلی ظریف و دقیق رعایت شده‌اند و ایهام و ابهام را به جا و درست به کار برده است. در برخی از اشعار حافظ، زبان طنز نیز به کار گرفته شده تا ناگفته‌ها به کمک زبان طنز بیان شود.

کانال عصر ایران در تلگرام